Аляксандар Лукашук

Сем паштовак з Гібральтару. Як пошта ў Беларусі стала карным органам

Дыктатура як рак у апошняй стадыі, мэтастазы пранізваюць усё: школы і шпіталі, царкву і камунальную службу. Пошта ў Беларусі стала карным органам.

«Вяртаньне нацыяналіста». 70 год таму Янка Філістовіч дэсантаваўся ў Беларусі

Парашуты гісторыі раскрываюцца не адразу. Нават быццам вядомыя факты жыцьця, барацьбы і сьмерці беларускага ідэаліста Янкі Філістовіча, які ў гэты дзень 70 год таму быў дэсантаваны з амэрыканскага самалёта, адкрываюць свае новыя сэнсы, падсьвечаныя падзеямі найноўшага часу.

У палоне: Лявон Вольскі і Маргарыта Ляўчук запісалі новую вэрсію песьні, прысьвечанай палітвязьням

Уражваў бязьлітасна дакладны выбар слова: ня вязьні, не арыштаваныя ці асуджаныя, не апанэнты ці дысыдэнты, а — палонныя.

Юры Гарулёў, прафэсіянал, які ня ўмеў гараваць

13 чэрвеня на 78-м годзе жыцьця памёр беларускі кінарэжысэр і апэратар Юры Гарулёў.

Год свабоды, зла, герояў і будучыні. Віншаваньне ад Радыё Свабода

Вы былі героямі нашых рэпартажаў зь пікетаў, мітынгаў, дэманстрацыяў. Вашымі галасамі гаварыла, крычала, сьпявала сёлета гісторыя.

Васіль Быкаў у ланцугу салідарнасьці

Сёньня дзень памяці пісьменьніка Васіля Быкава (19.06.1924 — 22.06.2003).

Прывітаньне зь віцебскай турмы. І ад Гэмінгуэя

На пошце атрымаў адначасна сьвежы нумар часопісу The New Yorker за 15 чэрвеня і паштоўку з калёніі «Віцьба» ад Алеся Юркойця, героя кнігі Сяргея Дубаўца «Тантамарэскі».

The New York Times і «Імёны Свабоды»: дызайн памяці

У мінулую нядзелю першая старонка газэты «Нью-Ёрк Таймз» сама сталася навіной, пра якую паведамлялі агенцтвы. Візуальна газэта выглядала як выданьне 100-гадовай даўніны — бяз фота, без навінаў і падзагалоўкаў, бяз колеру.

Раб Дзьмітрый Быкаў

Яго называюць геніем — таму так апякло, калі ён назваў беларусаў рабамі.

Пароль, які немагчыма ўзламаць ніякімі хакерскімі атакамі

Каго любіш — вельмі інтымнае пытаньне.

«Ззззз...» — чаму Освальд не дажыў да 80 гадоў

Сёньня насякомаму па прозьвішчы Лі Гарві Освальд споўнілася б 80 гадоў. Толькі 80! — усклікнула мая калега. А адчуваньне, быццам гістарычныя эпохі зьмяніліся — столькі тэктанічных зрухаў адбылося за апошнія дзесяцігодзьдзі.

Памёр паліцыянт, які не ўратаваў Освальда

Джэймс Лівэл (James R. Leavelle) дажыў да 99 гадоў. Гэта ён на апошнім у жыцьці фатаздымку Освальда — Джэк Рубі ўжо стрэліў, Освальда перакруціла ад болю, а высокі, у белым пінжаку і капелюшы, паліцыянт усё яшчэ стараецца ўратаваць знакамітага арыштанта.

Забіваюць заўсёды ў цэнтры

19 жніўня Менскі абласны суд пачынае разглядаць справу аб двайным забойстве ў стаўпецкай школе, якое здарылася 11 лютага 2019 году. Што стала прычынай забойства?

Палянэз для Аўганістану

​​Аўганістан для мяне пачаўся з выкліку да начальства: звольніўся дырэктар Радыё Свабодны Аўганістан, трэба замена. З наступнага тыдня.

Літаратура скончыцца ў наступным годзе

Мы ўжо чыталі раманы, напісаныя машынамі — проста пра гэта яшчэ ня ведаем.

Сшыткі свабоды зэка Бяляцкага

Новая кніга Алеся Бяляцкага «Турэмныя сшыткі» (Менск, 2018, «Вясна») нагадвае трыптых «Страшны суд» Ераніма Босха — толькі выкананы мазаікай, і аўтар там не судзьдзя.

Азнавур, урокі шчасьця

Паўгода таму, калі я сядзеў на канцэрце і слухаў «Багему», Шарлю Азнавуру было 94 гады і публіка ня ведала, чаму зьдзіўляцца і чым захапляцца больш: голасам і мэлёдыямі ці фізычнай формай легендарнага шансанье.

«Капітан маёй краіны». Аляксандар Лукашук пра Алеся Ліпая

«Весткі беларускіх гарадоў і вёсак» – так называўся шматгадовы цыкль перадачаў, якія на Радыё Свабода з канца 1980-х вёў Ясь Валошка – Алесь Ліпай. Алесь стаў першым карэспандэнтам Беларускай службы Радыё Свабода ў Савецкім Саюзе.

Салдат Уладзімір Войнавіч

Гэты тэкст быў напісаны да 80-годзьдзя пісьменьніка 26 верасьня 2012 году.

Ад любові да нянавісьці — адзін гол

«Я вас ненавіджу, ненавіджу, ненавіджу!» Нават сёньня ў ананімных камэнтарах пад артыкуламі такія прызнаньні атрымліваеш ня кожны дзень.

Вяроўкі Быкава

Кожны раз там адкрываецца новы сьвет: у думках героя, у целе, на вуліцы, у архітэктуры, у людзях, у холадзе, у ветры, нават у захаваньні маткаштоўнасьцяў, калі так можна назваць вяроўку для шыбеніцы.

Музыкант, праездам

Аднойчы мы зь сябрам выпівалі і слухалі Акуджаву. А тут якраз яго жонка дадому вярнулася, і кажа: ага, Акуджава — значыць другую бутэльку пачалі. Яна мела рацыю, хоць я слухаў яго тысячу разоў і без бутэлькі — Акуджава забіраў мацней за любы напой.

Хто пашыраў плошчу свабоды ў Беларусі

Людзі з абмежаваньнямі, якія засьведчылі, што абмежаваньняў няма — так можна сказаць пра сёлетніх ляўрэатаў прэміі «Людзі Свабоды» — ад Аляксандры Чычыкавай, «Міс Сусьвет-2017» у інвалідным вазку, да Кіры Ламейкі, якая, нягледзячы на дзесяткі пераломаў костак, надае новы сэнс прыметніку «нязломная».

Памяці Івана Макаловіча

Такім, як Макаловіч, беларускім мэнэджэрам старэйшага пакаленьня, розных сфэраў, беларускамоўным, сумленным, працавітым, не было месца ў прэзыдэнцкай Беларусі.

Супадзеньне. Куды ўжо прасьцей…

За вакном было цёмна, хоць гадзіньнік паказваў на 7-ю, і я чамусьці па-ангельску напісаў The End.

Як я забараніў Вялікі Кастрычнік

Адрыўны каляндар — геніяльны насамрэч фармат, многія рысы якога потым пазычылі інтэрнэт-гіганты ХХІ стагодзьдзя для сваіх аплікацый — перажываў у часы перабудовы ў Беларусі другое нараджэньне.

Як рассакрэчвалі справу Освальда ў Менску

Друкуецца паводле кнігі Аляксандра Лукашука «Освальд в Минске. Поэма» (Менск, «Галіяфы» 2017.)

Зноў Освальд. У ЗША адкрываюць засакрэчаныя архівы пра забойства Кенэдзі

Сёньня ў ЗША адкрываюць апошнія 3100 дакумэнтаў, пераважна з грыфам ФБР і ЦРУ, з расьсьледаваньня забойства прэзыдэнта Джона Кенэдзі (1917-1963).

Салдат Уладзімер Войнавіч

Да 85-годзьдзя

Янка Брыль, чалавек дажджу

Піша Аляксандар Лукашук

Дарога да Курапатаў

Некалькі прынагодных думак

Танец да канца любові

На 82-м годзе жыцьця памёр сьпявак Леанард Коэн.

Дзень эпітафіі

Памёр адзін сакратар адной арытмэтычнай камісіі, якая праславілася на сьвет цэлы сваёй палітычнай матэматыкай: як лічбы ня складвай, атрымліваецца тое самае.

Мухамад Алі. Няправільны чэмпіён

Памёр Мухамад Алі, легенда ўсясьветнага боксу і свабоды слова.

Шэсьць ручак Алексіевіч

Калі хто не патрапіў у залю на сустрэчу са Сьвятланай Алексіевіч, можа паглядзець тут. А тут — пра тое, што не патрапіла туды.

Жыцьцё героя

У адной старажытнай кнізе пішацца, што калі ў горадзе ёсьць толькі адзін праведнік, гэты горад уратуецца. Яго чын ў 1962-м зрабіў Менск горадам свабоды. Яго жыцьцё рабіла свабоднымі жыцьці ўсіх, хто яго ведаў.

Самы вялікі немец, які калі-небудзь жыў

Я думаў — Гётэ. Але вось у часопісе The New Yorker прачытаў іншае імя.

10 сьнежня як сон сюррэаліста 

Цяпер ясна, чаму слова «сюррэаліст» сто год таму прыдумаў чалавек зь беларускімі каранямі.

Два пытаньні, адзін адказ

Калі на плошчы ў цэнтры Менску нядаўна расьцягвалі дзяржаўны сьцяг для кнігі рэкордаў Гінэса, я спытаўся ў нейкіх падшыванцаў, гадоў дзевяці-дзесяці, што менавіта яны робяць.

Кукабака, чалавек па-за часам

Ён хутка паведаміў мне, што думае пра нядружную беларускую апазыцыю, і параіў заняць больш прагматычную пазыцыю да Лукашэнкі.

Робэрт Конкўэст, чалавек травы

Памёр самы вядомы на Захадзе дасьледнік савецкага таталітарызму, публіцыст, паэт Робэрт Конкўэст (1917-2015)

У сьне

Шкада Расею

Мы сядзелі адзін насупраць аднаго ў рэстаране каля Карлавага мосту: я сьпіной, а Нямцоў, як госьць, зь відам на Влтаву, на каменныя скульптуры, якія пачыналі чарнець у праменьнях вечаровага сонца. Але Нямцоў не глядзеў на адну з самых прыгожых панарамаў у сьвеце, а расказваў пра нядаўнюю паездку ў Менск.

Вайна і дараваньне

Часам чытаеш артыкул у замежнай газэце пра невядомую падзею, незнаёмых людзей, далёкія праблемы, і аказваецца, што гэта самае важнае, што ты ўведаў пра сьвет і пра сябе сёньня.

Землятрус з птушкай

Усё было выдатна, пакуль 7.12.1988 у 11:41 зямныя мускулы ня вырашылі трохі разьмяцца і не ператварылі частку Армэніі ў друз.

Без варажбы*

«Сем худых гадоў» — збор паліталягічных блогаў ураджая 2008-2014 гадоў, у якіх аўтар палемізуе зь бязьлітаснай рэальнасьцю. Форум, які не адрозьніваецца ад Калізея.

Беражыце пальцы

Прадмова Аляксандра Лукашука да кнігі «Каляндар Бахарэвіча».

Патрэба душы

У гэтым сьпісе, які складзены з прыхільных лістоў слухачоў за апошнія паўтара дзесяцігодзьдзя, роўна 60 ацэнак, столькі, колькі гадоў вяшчае Свабода.

Перамога дня

Скрадзеная перамога – так некалі Васіль Быкаў назваў свае адчуваньні ад юбілейных сьвяткаваньняў 9 траўня.