Гісторыя

У Будслаўскі касьцёл, які беларусы талакой аднаўлялі пасьля пажару, перад Новым годам вяртаюцца багаслужбы

У Будслаўскі касьцёл, які сёлета моцна пацярпеў ад пажару, вяртаюцца багаслужбы.

Збаўцы ў белых халатах. Падкаст Арлова

Двойчы на тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII–XXI стагодзьдзяў.

Прыватнае жыцьцё прэзыдэнта СССР. Прэм’ера фільма Віталя Манскага «Гарбачоў. Рай»

Стужка Віталя Манскага «Гарбачоў. Рай» паказвае паўсядзённае жыцьцё 90-гадовага палітыка, які самотна жыве ў службовым доме пад Масквой.

2022-і ў Літве абвясьцілі Годам Францішка Скарыны

Налета спаўняецца 500 гадоў з заснаваньня ў Вільні першай ва Ўсходняй Эўропе кнігадрукарні і выданьня першай друкаванай кнігі ў Вялікім Княстве Літоўскім — «Малой падарожнай кніжкі» (1522).

Ужо сёньня: 185 гадоў з дня нараджэньня Валера Ўрублеўскага

Падзеі 27 сьнежня ў беларускай і ўсясьветнай гісторыі.

У Турэччыне раскапалі сынагогу VII стагодзьдзя 

Сынагогу знайшлі ў раёне Сідэ на месцы, дзе раней зьнесьлі незаконную пабудову.

30 куляў для прэзыдэнта. Як адбылася рэвалюцыя ў Румыніі

На пачатку сьнежня 1989 году Румынія была спакойнай камуністычнай краінай, а пазыцыі яе лідэра нічога не пагражала. 16 сьнежня пачаліся першыя сутыкненьні, а менш чым праз два тыдні Нікаляе Чаўшэску расстралялі.

Саша Філіпенка ў калядным лісьце Аньне Франк расказвае пра Менск 2021-га

Беларускі пісьменьнік Саша Філіпенка, які цяпер працуе ў рамках творчай рэзыдэнцыі у доме Анны Франк у Амстэрдаме, напісаў ёй калядны ліст, які апублікавалі нямецкая Süddeutsche Zeitung і польская Gazeta wyborcza.

«На цаглінкі разьбіралі і самі вернікі». Як пры бальшавіцкім рэжыме зьнішчалі храмы ў Кіеве. ФОТА

У Кіеве адкрылася вулічная выстава «(Не)Зруйнаваная вера», прысьвечаная хрысьціянскім храмам, якія зьнішчаў бальшавіцкі рэжым.

Шатляндцы пасьмяротна памілуюць спаленых вядзьмарак

Актывісты з групы «Вядзьмаркі Шатляндыі» дамагліся памілаваньня для тысяч пакараных у XVI–XVIII стагодзьдзях жанчын, якіх абвінавачвалі у чарадзействе і выкарыстаньні чорнай магіі, паведаміла The Guardian.

10 публікацыяў Свабоды пра Вацлава Гаўла ў дзень яго памяці

Дзесяць гадоў таму, 18 сьнежня 2011 году памёр Вацлаў Гавэл, пісьменьнік, першы прэзыдэнт Чэскай рэспублікі. Ён быў вялікім дэмакратам і вялікім сябрам Беларусі.

У ЗША раскрылі амаль 1,5 тысячы дакумэнтаў у справе аб забойстве прэзыдэнта Джона Кенэдзі

За забойства прэзыдэнта, якое адбылося ў Даласе ў 1963 годзе, тады асудзілі Лі Гарві Освальда, які перад тым жыў у савецкім Менску.

Польскі музэй паказаў вопратку Тадэвуша Касьцюшкі

Нацыянальны музэй у Кракаве паказаў сукман, які насіў нацыянальны герой Беларусі, Польшчы і ЗША.

Ужо сёньня: 64 гады таму Барыс Сачанка выступіў у абарону роднай мовы

Падзеі 14 сьнежня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Як я зьмяніў сваю думку пра Ярузэльскага. Да гадавіны ваеннага становішча

У Беларусі ваеннае становішча дзейнічае ўжо больш за год, проста мадыфікаванае пад умовы XXI стагодзьдзя. І Лукашэнка гэта робіць не дзеля таго, каб абараніць краіну ад расейскіх танкаў.

«Тэрор супраць беларусаў падчас вайны быў жахлівы, але гэта не генацыд», — дасьледчык Галакосту

Гісторык з Тэль-Авіўскага ўнівэрсытэту, кіраўнік праекту «Гісторыя габрэяў Беларусі» Леанід Сьмілавіцкі тлумачыць у інтэрвію Свабодзе, чаму нельга называць зьнішчэньне беларусаў падчас вайны генацыдам і навошта менавіта гэты тэрмін патрэбны ўладзе.

Віскулі: апошні цьвік у труну СССР. Відэа

8 сьнежня 1991 у Віскулях былі падпісаныя пагадненьні, якія спынілі існаваньне СССР. Як гэта адбывалася — згадвае былы дэпутат Сяргей Навумчык і аналітык, журналіст Радыё Свабода Юры Дракахруст.

ТЭСТ. Канец СССР: што вы ведаеце пра Віскулёўскія пагадненьні?

8 сьнежня 1991 году ў Віскулях было падпісанае пагадненьне, якое паклала канец існаваньню СССР і ўтварыла Саюз незалежных дзяржаў (СНД).

Кожны пяты расеец ня змог расшыфраваць абрэвіятуру СССР

Амаль кожны пяты дарослы расеец ня змог правільна расшыфраваць абрэвіятуру СССР — Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік.

Дзевяць прыкмет сучаснага фашызму. Праверце, ці пасуюць яны да падзеяў у Беларусі

Калі сёньня чалавек вымаўляе слова «фашызм», то ўспамінае пераважна часы Галакосту і статыстыку забітых. Але калі прааналізаваць саму канцэпцыю, то можа пабачыць, як шмат фашысцкіх мэтадаў выкарыстоўваюць палітыкі і сёньня.

Ужо сёньня: гадавіна пачатку Першага Ўсебеларускага зьезду

Падзеі 5 сьнежня ў беларускай і ўсясьветнай гісторыі.

У менскай філярмоніі пасьля даносу скасавалі канцэрты памяці ахвяр Галакосту

Свабодзе стала вядома, што заплянаваныя на 20 і 22 студзеня канцэрты пад назвай «Жоўтыя зоркі», на якіх мелася выконвацца 13-я сымфонія Дзьмітрыя Шастаковіча «Бабін Яр», скасаваныя пасьля даносу «неабыякавага» грамадзяніна.

«Ён хацеў бачыць Беларусь свабоднай». Як сям’я расстралянага віцэ-прэм’ера БНР Смоліча паўстагодзьдзя шукала яго сьляды

Аркадзя Смоліча арыштавалі па сфабрыкаванай справе «Саюзу вызваленьня Беларусі» і расстралялі ў омскай турме. Родным паведамілі, што яго асудзілі на 10 гадоў бяз права перапіскі, і жонка Аляксандра дзесяцігодзьдзямі шукала мужа па ўсіх турмах і лягерах, працягваючы верыць, што ён жывы.

Упершыню апублікавалі прозьвішчы чэкістаў, датычных да сталінскіх расстрэлаў на Аршаншчыне

Грамадзкая ініцыятыва «Кабылякі. Расстраляныя ў Воршы» абнародавала сьпіс супрацоўнікаў органаў унутраных спраў, якія мелі дачыненьне да зьнішчэньня людзей, пачынаючы ад сярэдзіны 1930-х да пачатку 1950-х гадоў.

У Гішпаніі вырашылі караць за злачынствы пэрыяду франкізму

Улады Гішпаніі дазволяць перасьледваць у судовым парадку — нягледзячы на абвешчаную ў 1977 годзе амністыю — тых, хто ўчыніў злачынствы супраць чалавечнасьці ў эпоху дыктатуры Франка.

Ужо сёньня: дзень народзінаў Міхася Лынькова, год таму ў Менску прайшоў «Марш мудрасьці»

Падзеі 30 лістапада ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Фара Вітаўта. Дзевяць пытаньняў і адказаў пра найстарэйшы храм Горадні, узарваны саветамі 60 год таму

Ужо 60 гадоў гарадзенцы штогод узгадваюць тую лістападаўскую ноч, калі найстарэйшы касьцёл гораду ўзьняўся ў неба, а потым рынуў долу. У гадавіну падрыву Фары Вітаўта Свабода адказвае на дзевяць простых пытаньняў пра тую падзею.

Ці мог бы Лукашэнка шантажаваць Захад ядзернымі кампанэнтамі

25 гадоў таму з тэрыторыі Беларусі была выведзеная апошняя ядзерная ракета.

«Мы — за Беларусь». Тры літаратурныя творы пра Слуцкае паўстаньне

Сёньня адзначаюцца 101-я ўгодкі пачатку Слуцкага паўстаньня за незалежнасьць Беларусі. З гэтай нагоды прыгадваем тры важныя творы беларускай мастацкай літаратуры, прысьвечаныя Слуцкаму збройнаму чыну.

У выпадку імпічмэнту ў 96-м афіцэры абяцалі закаваць Лукашэнку ў ланцугі

У «Бібліятэцы Свабоды — XXI стагодзьдзе» другім выданьнем выйшла кніга Сяргея Навумчыка «Дзевяноста шосты», якая прысьвечаная аднаму з найбольш драматычных гадоў найноўшай беларускай гісторыі.

Другое выданьне кнігі Сяргея Навумчыка «Дзевяноста шосты». Электронная вэрсія

У сэрыі «Бібліятэка Свабоды. XXI стагодзьдзе» другім выданьнем выйшла кніга Сяргея Навумчыка «Дзевяноста шосты», якая прысьвечаная аднаму з найбольш драматычных гадоў найноўшай гісторыі Беларусі.

«Дзевяноста шосты». Лукашэнка мяняе Канстытуцыю, Пазьняк — Шарэцкаму: «Што Вы натварылі?»

«Дзевяноста шосты». У Менск прыбывае «крамлёўскі дэсант», Шарэцкі і Ціхіня падпісваюць пагадненьне з Лукашэнкам

«Дзевяноста шосты». Дэпутаты рыхтуюць Лукашэнку імпічмэнт, Лукашэнка рыхтуе пераварот

Максім Гаруноў: «Крызіс скончыцца, калі беларусы прыдумаюць сваю краіну»

Калі і як можа скончыцца беларускі крызіс? Ці вырвецца Беларусь з абдымкаў Расеі? Навошта Расеі інтэграцыя і ці можа яна існаваць як нармальная дэмакратычная краіна? Пра гэта разважае расейскі філёзаф Максім Гаруноў.

Памёр міліцэйскі генэрал, які напісаў рапарт пра забойствы беларускіх палітыкаў

Мікалай Лапацік быў начальнікам крымінальнай міліцыі МУС.

«Дзевяноста шосты». Жырыноўскі піша Шарэцкаму: «Ты же не Позняк и не Наумчик»

У сэрыі «Бібліятэка Свабоды. XXI стагодзьдзе» выйшла кніга Сяргея Навумчыка «Дзевяноста шосты», якая храналягічна завяршае аўтарскі цыкль на тэму найноўшай гісторыі Беларусі.

На Радыё Свабода адкрылі мэмарыял загінулым журналістам, першая ахвяра была беларуская

У будынку Радыё Свабода / Радыё Свабодная Эўропа 16 лістапада адкрылі мэмарыял, прысьвечаны памяці журналістаў нашага радыё, якія былі забітыя або загінулі пры выкананьні сваіх прафэсійных абавязкаў.

Ужо сёньня: дзень народзінаў Кастуся Акулы; год таму — 2500 студэнтаў кінулі на барацьбу з каранавірусам

Падзеі 16 лістапада ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«Дзевяноста шосты»: The New York Times называе Лукашэнку тыранам

«Дзевяноста шосты». Экс-камандуючы NATO цікавіцца псыхічным здароўем Лукашэнкі

Як у Чэхіі «разьбеларусілі» Скарыну і зьняважылі беларусаў

5 лістапада ў Празе адбылася прэзэнтацыя кнігі выкладчыка Карлавага ўнівэрсытэту доктара Ільлі Лямешкіна «Портрет Франциска Скорины». Кніга вельмі цікавая і грунтоўная, з глыбокім аўтарскім аналізам ілюстрацый Скарынавых выданьняў, зробленым на шырокім фоне мастацтва паўночнаэўрапейскага Рэнэсансу.

Ачышчэньне Мосарам. Якія таямніцы пахаваў ксёндз Булька ў «беларускім Вэрсалі»

Улады Беларусі хочуць дапытаць «за генацыд» экс-прэзыдэнта Літвы Валдаса Адамкуса, але ў свой час адмовіліся зрабіць аналягічны крок на запыт Вільні ў адносінах да ксяндза Юозаса Булькі.

“Дзевяноста шосты”. Французы ня слухаюць БНФ і запрашаюць Лукашэнку ў Парыж. Вынік візыту: “Мне спадабаўся тэрмін прэзыдэнцтва – 7 гадоў”

Ужо сёньня: дзень памяці Стэфаніі Станюты; год таму — Лукашэнка апынуўся ў санкцыйным сьпісе

Падзеі 6 лістапада ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

У горадзенскім Старым замку пасьля рэканструкцыі адкрылі музэйныя залі. ФОТА

Сем заляў раскажуць, як будавалі Стары замак у Горадні з XII стагодзьдзя, як горад жыў пры крыжаках і Стэфану Баторым. Доступ для наведнікаў адкрыты з 6 лістапада. 

«Мова 404». Выйшла кніга пра дыскрымінацыю беларускамоўных у Беларусі

Ці могуць людзі сутыкнуцца з дыскрымінацыяй за нацыянальную мову? У кнізе «Мова 404» сабраныя гісторыі людзей, якія размаўляюць па-беларуску ў сваёй краіне і маюць з гэтага нямала праблемаў.

«Дзевяноста шосты»: Ельцын просіць Лукашэнку не расстрэльваць Сіўчыка і Хадыку

Гомельскія католікі маліліся на месцы расстрэлаў ахвяр сталінскіх рэпрэсій. Фота

У Гомлі прайшла малітва ля крыжа, пастаўленага ў 90-х гадах з ініцыятывы католікаў і тагачасных уладаў на месцы расстрэлаў ахвяр сталінскіх рэпрэсій.